ស្វែងយល់អំពីជំងឺសរសៃវ៉ែន
Dr Nicos Labropoulos
Professor of Surgery and Radiology Director, Vascular Laboratory Stony Brook University Medical Center, Stony Brook, NY, USA “មិនយូរមិនឆាប់ ជំងឺសរសៃវ៉ែនរ៉ាំរ៉ៃនឹងវិវត្តទៅមុខ ប្រសិនបើយើងមិនធ្វើអ្វីម្យ៉ាង”
Prof. Andrew Nicolaides MS, FRCS, PhD
Emeritus Professor of Vascular Surgery, Imperial College, London, UK Director, Vascular Screening and Diagnostic Centre, Nicosia, Cyprus “ជំងឺសរសៃវ៉ែនរ៉ាំរ៉ៃ គឺជាលទ្ធផលនៃការវិវត្តន៏ខុសធម្មតា របស់ជញ្ជាំងសរសៃវ៉ែន និង ប្រើសរបស់វា ដោយសារតែការរលាករ៉ាំរ៉ៃ អាចបណ្តាលមកពី ការស្ទះសរសៃឈាមជាចំបង ឬ បន្ទាប់បន្សំ”។
Dr Nick Morrison
Director, Morrison Vein Institute and Morrison Training Institute, Scottsdale, AZ, USA President Elect, Union Internationale de Phlébologie Past President, American College of Phlebology “មូលហេតុពិតប្រាកដ៏របស់ជំងឺឡើងប៉ោងនៃសរសៃវ៉ែនគឺមកពីប្រើសសរសៃវ៉ែន ខ្សោយ ឬ ខុសឆ្គង។ ប្រើសសរសៃវ៉ែន បិតមិនជិតធ្វើអោយឈាមហូរច្រាលមកវិញតាមទំនាញផែនដី ហើយកកកុញនៅនឹងសរសៃវ៉ែនរបស់ជើង។ មូលហេតុនេះធ្វើអោយសរសៃវ៉ែនឡើងប៉ោង និង យឺត។ ជាលទ្ធផលមិនល្អវាបណ្តាលអោយមានការ ឈឺចាប់ដូចម្ចុលចាក់ ឬ ឈឺខ្ទោកៗ ធ្ងន់ជើង និង អស់ជើង ព្រមទាំងចលនាឈាមរត់មិនល្អទៀតផង។”
ហេតុអ្វីបានជាមានអាម្មណ៏ថា “ធ្ងន់ជើង”?
ឈាមដែលនៅក្នុងសរសៃវ៉ែននៅនឹងជើងរបស់អ្នក ហូរឡើងទៅបេះដូងវិញ។ ជំងឺខ្សោយសរសៃវ៉ែន គឺជាជំងឺមួយដែល សរសៃវ៉ែននៅនឹងជើងរបស់អ្នក មានភាពលំបាកក្នុងការបញ្ជូនឈាមឡើងទៅបេះដូងវិញ។ ជំងឺនេះអាចធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់ប្រើសរបស់សរសៃវ៉ៃនដែលមាននាទីសំខាន់ក្នុងការការពារការហូរឈាមបញ្ច្រាស់មកក្រោយវិញ។ បញ្ហាទៅលើ ប្រើសនេះ ធ្វើអោយឈាមកកកុញនៅនឹងជើងរបស់អ្នក។
តើមានរោគសញ្ញាអ្វីខ្លះ?
ជំងឺខ្សោយសរសៃវ៉ែនប្រភេទខ្លះ មិនមានរោគសញ្ញាទេ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មានរោគសញ្ញាជាច្រើនតែងកើតមានឡើងជាញឹកញាប់ ដូចជា:
- មានអារម្មណ៏ថាធ្ងន់ជើង ជាពិសេសនៅពេលល្ងាច ហើយធូស្រាលមកវិញនៅពេលដាក់ជើងអោយខ្ពស់ ឬ ដោយការដើរ។
- ហើមជើង ជាពិសេសនៅត្រង់កជើង និង កំភួនជើង
- ឈឺដូចម្ចុលចាក់ ឬ ស្ពឹក
- រមួលសាច់ដុំ
- រមាស់ រសាប់រសល់ ជាដើម…
រោគសញ្ញាទាំងនេះ ច្រើនតែកើតមាននៅកំពួនជើង និងកាន់តែកើនឡើងនៅពេលល្ងាច និង នៅពេលអាកាសធាតុក្តៅ។
តើមានអ្វីកើតឡើង?
នៅពេលដែលជំងឺចេះតែវិវត្ត ហើយមិនបានព្យាបាលបានត្រឹមត្រូវ អ្នកអាចសង្កេតឃើញថា:
- កើតមានសរសៃតូចៗរវីមរវាម (varicose veins)ហើយជាញឹកញាប់មានការឈឺចាប់មកជាមួយ
- ក្រោយមកមានផលវិបាកដោយសារការខ្សោយសម្ថភាព ដូចជា ហើម និង បញ្ហានៅលើស្បែក ដែលនាំអោយពណ៌របស់ស្បែកមានការប្រែប្រួល និងអាចកើតមានដំបៅនៅលើស្បែក។
អ្នកណាខ្លះដែលកើតមានជំងឺនេះ?
ជំងឺនេះកើតមានលើមនុស្សជាច្រើន ដែលអ្នកអាចជឿរជាក់បាន! ជំងឺខ្សោយសរសៃវ៉ែនរ៉ាំរ៉ៃ កើតមាននៅលើមនុស្សច្រើនជាង ៨នាក់ក្នុងចំណោម១០នាក់ ទូទាំងពិភពលោក។ ចំណែកឯស្រ្តីមានទំនោរកើតមានជំងឺនេះច្រើនជាង បុរស។ អាយុរបស់អ្នកកាន់តែកើនឡើង រោគសញ្ញាក៏កាន់តែកើនឡើងដែរ ព្រោះសរសៃវ៉ែនបាត់បង់ភាពស្វិតរបស់វា និង មិនកន្រ្តាក់ពេលដែលយើងកាន់តែចាស់។
តើកត្តាអ្វីខ្លះចូលរួមចំណែក?
ជើងដែលឈឺរបស់អ្នក មានសត្រូវជាច្រើន! មានកត្តាប្រឈមជាច្រើនដែលជាប់ទាក់ទងគ្នាបង្តើតជារោគសញ្ញានៃជំងឺសរសៃវ៉ែន ឬក៏ កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅ។
- កត្តាមួយចំនួនដូចគ្នា ចំពោះមនុស្សទាំងពីរភេទ៖
- អាយុ
- តំណរពូជ
- លើសទម្ងន់
- កត្តារបបអាហារ
- នៅស្ងៀមមួយកន្លែងយូរពេក
- ឥរិយាបទធ្វើការ (អង្គុយយូរ ឬ ឈរយូរ)
- អង្គុយខ្វែងជើង
- លើករបស់ធ្ងន់ៗ (>១០គ.ក. ចំពោះនារី , >២៥ គ.ក. ចំពោះបុរស)
- ស្លៀកពាក់រឹបតឹង ( ខ្សែរក្រវ៉ាត់, ខោរឹប, អៀម, ខោទ្រនាប់រឹប, ស្បែកជើងរឹប, ជាដើម)
- កំដៅ
- ការជក់បារី
- កីឡាខ្លះ ធ្វើអោយមានសម្ពាធខ្ពស់ទៅលើប្រើសសរសៃវ៉ែន ( តិន្នីស, squash, ឡើងទង្ងន់ ជាដើម)
- កត្តាផ្សេងទៀត ជាពិសេសមនុស្សស្រី ដូចជារោគសញ្ញាមុនមករដូវ លេបថ្នាំពន្យាកំណើត និង ចំនួនដងនៃការមានផ្ទៃពោះ។
- ចំណែកឯអ្នកដ៏ទៃទៀត ដែលមានមុខរបរតម្រូវ អោយអង្គុយយូរ ឬ ឈរយូរ ដូចជា ចុងភៅ ជាងធ្វើសក់ អ្នកគិតលុយ អ្នកបើកបរ គ្រូពេទ្យវះកាត់ ម្ចាស់ហាង បុគ្គលិករដ្ឋបាល បុគ្គលិកថែទាំសុខភាព អ្នកបំរើលើយន្តហោះ ជាដើម…។
មតិយោបល់ ត្រូវ / ខុស
| ត្រូវ | ខុស | |
| ការឈឺចាប់ តែងតែកើតមាននៅតំណាក់កាលចុងក្រោយ នៃជំងឺសរសៃវ៉ែន | ||
| មានតែស្រ្តីទេដែលកើតជំងឺធ្ងន់ជើងនេះ | ||
| ការឈឺជើង ជាញឹកញាប់កើតមាននៅពេលល្ងាច | ||
| ការធ្ងន់ជើង បណ្តាលមកពីការស្ទះសរសៃអាកទែរ | ||
| ជំងឺសរសៃវ៉ែនគឺជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ និង វិវត្តទៅមុខ | ||
| ជំងឺ ឡើងប៉ោងសរសៃវ៉ែន (មើលឃើញ កំពីកកំពក និង ខូចទ្រង់ទ្រាយរបស់សរសៃវ៉ែន) គឺជាផលវិបាកដែលអាចកើតមាននៃជំងឺធ្ងន់ជើង |